Czy wojna na Ukrainie zmienia kierunki migracji zarobkowej? Nowe perspektywy dla polskich firm

Polska od lat jest jednym z głównych kierunków migracji zarobkowej w Europie. Przed wybuchem wojny w Ukrainie zdecydowaną większość cudzoziemskich pracowników stanowili Ukraińcy, którzy zapełniali luki kadrowe w sektorach takich jak budownictwo, przemysł, rolnictwo czy logistyka. Wojna jednak znacząco wpłynęła na strukturę migracji, wymuszając zarówno na pracodawcach, jak i na pracownikach dostosowanie się do nowej rzeczywistości.

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w pierwszym roku po wybuchu konfliktu liczba Ukraińców przebywających w Polsce wzrosła do 1,88 mln, a obecnie stabilizuje się na poziomie około 1,5 mln. Jednocześnie raport Narodowego Banku Polskiego wskazuje, że stopień zatrudnienia uchodźców wojennych w Polsce wynosi 78%, co stanowi najwyższy wskaźnik w Unii Europejskiej.

Zmiany w strukturze ukraińskiej migracji zarobkowej

Od lutego 2022 roku do Polski napłynęła ogromna liczba uchodźców z Ukrainy. W odróżnieniu od wcześniejszych lat, kiedy dominowali mężczyźni w wieku produkcyjnym, po wybuchu wojny na polski rynek pracy trafiły głównie kobiety oraz osoby starsze. To wymusiło zmianę strategii rekrutacyjnych firm, które musiały dostosować warunki zatrudnienia oraz zakres obowiązków do nowej grupy pracowników.

Obecnie, po trzech latach konfliktu, obserwuje się dwie kluczowe tendencje:

1. Stabilizacja obecności Ukraińców w Polsce – wielu uchodźców zintegrowało się z rynkiem pracy, a część z nich zdecydowała się na dłuższy pobyt.
2. Możliwy odpływ pracowników – badania przeprowadzone przez portal Work.ua wskazują, że na Ukrainie wzrasta liczba osób poszukujących pracy, a ich średnie zarobki pozostają niskie. Może to prowadzić do stopniowego powrotu części migrantów do ojczyzny, co w Polsce może skutkować lukami kadrowymi.

Nowe kierunki migracji zarobkowej – Azja i Afryka na celowniku polskich pracodawców

W odpowiedzi na potencjalne braki kadrowe polscy przedsiębiorcy coraz częściej sięgają po pracowników spoza Europy. Według danych agencji rekrutacyjnych liczba zatrudnionych cudzoziemców z krajów azjatyckich i afrykańskich wzrosła w Polsce o ponad 30% od 2022 roku.

Najpopularniejsze kraje pochodzenia nowych pracowników to:

• Filipiny i Indonezja – popularne źródło pracowników w branży produkcyjnej i gastronomicznej.
• Indie, Nepal i Bangladesz – coraz częściej zatrudniani w sektorze budowlanym i przemyśle ciężkim.
• Kenia, Nigeria i Ghana – zainteresowanie afrykańskimi pracownikami wzrosło zwłaszcza w rolnictwie i logistyce.

Zatrudnienie pracowników spoza Europy wiąże się jednak z wyzwaniami, takimi jak dłuższe procedury wizowe, różnice kulturowe czy potrzeba organizacji programów integracyjnych. Firmy, które chcą skutecznie korzystać z nowych źródeł siły roboczej, muszą przygotować się na te zmiany.

Wpływ zmian migracyjnych na polską gospodarkę

Migracja zarobkowa ma kluczowe znaczenie dla stabilności gospodarczej Polski. Sektory o największym zapotrzebowaniu na pracowników, takie jak budownictwo, logistyka i produkcja, już teraz odczuwają niedobory kadrowe. Jeśli trend odpływu pracowników z Ukrainy się utrzyma, polskie firmy mogą zmagać się z większymi problemami kadrowymi, co wpłynie na wzrost kosztów operacyjnych i spadek konkurencyjności.

Dane Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazują, że w przypadku nagłego odpływu ukraińskich pracowników, luka kadrowa mogłaby wynosić nawet 500 tys. miejsc pracy. Oznaczałoby to konieczność pilnego dostosowania strategii rekrutacyjnych i wdrożenia mechanizmów ułatwiających zatrudnienie cudzoziemców spoza Europy.

Jak firmy mogą przygotować się na zmiany w migracji zarobkowej?

1. Dywersyfikacja źródeł rekrutacji – zamiast skupiać się wyłącznie na pracownikach z Ukrainy, warto otworzyć się na inne rynki, np. Azję i Afrykę.
2. Dostosowanie warunków pracy – rosnąca liczba kobiet na rynku pracy wymaga dostosowania stanowisk i wprowadzenia elastycznych form zatrudnienia.
3. Automatyzacja procesów – w obliczu potencjalnych braków kadrowych warto rozważyć inwestycje w technologie zmniejszające zależność od siły roboczej.
4. Wsparcie dla pracowników zagranicznych – firmy powinny oferować szkolenia językowe, programy adaptacyjne oraz pomoc w formalnościach związanych z zatrudnieniem.
5. Śledzenie zmian w polityce migracyjnej – regulacje dotyczące zatrudniania cudzoziemców mogą ulec zmianie, dlatego przedsiębiorcy powinni monitorować nowe przepisy i dostosowywać do nich swoje strategie HR.
6. Współpraca z agencjami rekrutacyjnymi – korzystanie z doświadczonych partnerów w zakresie rekrutacji międzynarodowej pozwala skrócić proces adaptacji nowych pracowników i ograniczyć formalności.

Migracja zarobkowa do Polski zmienia się pod wpływem wojny w Ukrainie i globalnych trendów. Chociaż Ukraińcy nadal stanowią największą grupę cudzoziemskich pracowników, rosnąca rola migrantów z Azji i Afryki otwiera nowe możliwości dla polskich przedsiębiorców. Kluczowe jest dostosowanie strategii rekrutacyjnych i wdrożenie działań, które pozwolą firmom utrzymać stabilność zatrudnienia w nadchodzących latach.

Zarówno dane statystyczne, jak i analizy rynkowe wskazują, że polski rynek pracy musi dostosować się do nowych realiów. Firmy, które już teraz podejmą działania w zakresie dywersyfikacji rekrutacji i wsparcia pracowników zagranicznych, będą w najlepszej pozycji do dalszego rozwoju i stabilności biznesowej. Polska gospodarka potrzebuje przemyślanej polityki migracyjnej, aby utrzymać konkurencyjność i odpowiedzieć na wyzwania rynku pracy przyszłości.