Kiedy może dojść do skrócenia czasu pracy?
Skrócenie czasu pracy to zagadnienia, które pojawia się w sytuacjach wyjątkowych w firmie – interesują się nim zarówno pracownicy, jak i sami właściciele, którzy muszą odnieść się do obowiązujących przepisów. Kiedy więc czas pracy można skrócić? Kiedy to konieczność? Wyjaśniamy.
Skrócenie czasu pracy na wniosek pracownika
Zgodnie z zasadami zawartymi w kodeksie pracy zatrudnieni w ramach umowy o pracę mogą wnioskować o skrócenie czasu pracy. Dotyczy to sytuacji, w której osoba ta pracuje np. na pełen etat i od poniedziałku do piątku jest obecna w pracy przez 8 godzin, czyli średnio miesięcznie pracuje 160 godzin.
Wniosek nie dotyczy jednak obniżenia liczby godzin, a inną organizację planu godzinowego. Na czym to polega? Wspomniana wyżej osoba może mieć potrzebę przychodzenia do pracy nie 5, a 4 razy w tygodniu – na co zezwala artykuł 143 kodeksu pracy. Co się z tym wiąże, jej dzień pracy będzie wynosił 10 godzin (najwięcej może 12 godzin). Wniosek pracownika o skrócenie czasu pracy w tygodniu musi być na piśmie – może dotyczyć sytuacji, kiedy pracownik np. opiekuje się bliską osobą lub sama ma kłopoty zdrowotne, które wymagają innej organizacji tygodnia. Pracodawca może przystać na wniosek zatrudnionego, ale nie musi – wówczas pracownik musi przestrzegać zasad organizacji, która została wpisana w umowie o pracę. Zatrudnieni nie mają więc możliwości dokonywania samodzielnych zmian w tygodniu pracy i bez wprowadzenia aneksu do umowy o pracę nie mogą nagle inaczej rozpoczynać i kończyć swoje zadania zawodowe.
Warunki pracy a skracanie czasu
W polskim prawie funkcjonuje pojęcie pracy w warunkach szkodliwych, co rozumie się jako pracę wykonywaną w narażeniu na czynniki fizyczne, biologiczne lub chemiczne, mające szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka. Ponadto prawo wyróżnia prace uciążliwe – to takie, które nie cechują się szkodliwością, ale z racji swojej uciążliwej charakterystyki mogą w dłuższym okresie mieć negatywny wpływ na zdrowie zatrudnionego.
Co za tym idzie, przesłanką do skrócenia czasu pracy mogą być zarówno prace w warunkach szkodliwych, jak i uciążliwych. Pracodawcy zgodnie z przepisami kodeksu pracy mogą m.in. skrócić normę czasu pracy lub wprowadzić dodatkowe przerwy. Istotne, że zmiany wprowadzane w tym trybie nie mogą wpłynąć na wynagrodzenia pracowników. Częstą praktyką jest np. wprowadzanie dodatkowej przerwy osobom, które pracują w miejscach, gdzie występuje obciążenie wysoką temperaturą (np. latem na zewnątrz czy w halach, które nie są klimatyzowane). Decyzja co do metody radzenia sobie z takimi warunkami powinna być podjęta po konsultacjach z przedstawicielem pracowników i lekarzem, który sprawujące profilaktyczną opiekę nad zatrudninymi.
Oczywiście w sytuacji, gdy temperatura na zewnątrz przekracza 25 stopni Celsjusza, a w pomieszczeniach 28 stopni, to pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom napoje regeneracyjne.
W kwestii skracania czasu pracy przepisy nie są jednoznaczne. Nadal istnieją wątpliwości, czy kodeks pracy nakazuje skrócenie czasu w sytuacji, gdy wystąpią ku temu przesłanki, czy jedynie wskazuje metody skrócenia czasu pracy, a sama decyzja nie jest obligatoryjna. Pracownicy mogą jednak odmówić wykonywania pracy, jeśli jej warunki stanowią zagrożenie
